Wprowadzenie

Spotkania Górnika Zabrze i Ruchu Chorzów, zwane również wielkimi derbami Śląska, mimo że stanowią jeden z najbardziej pasjonujących rozdziałów w historii polskiej piłki nożnej, jak dotąd nie doczekały się szczegółowego opracowania w literaturze z zakresu historii sportu. Owszem, przy okazji prasowych zapowiedzi, podejmowano próby przedstawienia dziejów spotkań derbowych, miały one jednak charakter bardzo ogólny.

W tym miejscu niezbędne jest wyjaśnienie terminu „derby”. Według językoznawcy Jana Miodka słowo to pochodzi z języka angielskiego i oznacza mecz dwóch lokalnych drużyn miasta, bądź regionu. Sam rzeczownik wywodzi się z kolei od nazwiska angielskiego lorda, który zapoczątkował doroczny wyścig koni trzyletnich w roku 1780. Z kolei terminem wielkie derby Śląska określa się mecze Górnika Zabrze i Ruchu Chorzów, a więc drużyn należących do Śląskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, rozgrywane w ramach oficjalnych rozgrywek ligi polskiej, Pucharu Polski i Pucharu Ekstraklasy, a także spotkania towarzyskie i okolicznościowe, organizowane przez redakcje sportowe. Trudno jednak określić, kto i kiedy dokładnie nadał spotkaniom Górnika i Ruchu nazwę wielkich derbów Śląska. Na podstawie relacji prasowych, można jedynie wywnioskować, że termin ten przylgnął do meczów Górnika i Ruchu w momencie pierwszego pojedynku ligowego, który miał miejsce 18 marca 1956 roku, a następnie objął wszystkie mecze obu drużyn, w tym mające wcześniej miejsce spotkania towarzyskie.